İnsana nefes, doğaya saygı: Kent Ormanları
Modern dünyada özellikle de İstanbul gibi kalabalık şehirlerde insan istilası ormanlara pek şans tanımasa da yeni uygulamalar bu durumu daha dengeli hale getiriyor. ‘Kent ormanı’ kavramıyla insan ağaca dokunurken ormanlar da gittikçe azalan yaşam alanlarını geri kazanabiliyor. “Nasıl oluyor, nerede oluyor” detayları yazımızda.
Sürekli okuyucularımızın hâkim olduğu üzere konu hakkında bir liste yapmadan önce işin kavramsal boyutu ve etkileri üzerinde durmaya önem veriyoruz. Bu çerçevede önce kent ormanı kavramına kısa bir bakış getirmek gerekiyor. Kent ormanı, şehirleşmenin artması buna karşın yeşil alanların özellikle de ormanların azalmasına karşın geliştirilen bir kavram. 90’lı yıllardan itibaren Amerika’da ve Avrupa’da yoğun bir şekilde tartışılıyor ve bu alanların artırılmasına, korunmasına yönelik projeler geliştiriliyor, şehir bütçelerinden önemli kaynaklar ayrılıyor. Bunun neticesinde ise yerleşim bölgelerine yakın olan bölgelerde hatta şehir merkezindeki uygun yerlerde ağaçlandırma ve peyzaj çalışmaları yapılıyor; yeşil bölgeler genişletilirken orada yaşayan insanların bu alanlarla etkileşimi planlanıyor. Doğa ve insan için çok faydalı bir yöntem olsa da özellikle yoğun nüfusun kısıtlı alanlarda toplandığı bölgelerde şehircilik bakımından uygulanması bir hayli zor olabiliyor. İstanbul örneğinde olduğu gibi. Kent ormanları, doğa ve insan için büyük fırsat. Su ve yağış rejiminin korunması, ekosistemin devamlılığı, havanın temizlenmesi, afet ve benzeri durumlarda geçici barınma imkânı sağlaması gibi sayısız faydası var. Özellikle son madde, İstanbul gibi büyük bir deprem bekleyen, acil toplanma alanları AVM’lere dönüşen, neredeyse 25 yıldır kentsel dönüşümünde bir arpa boyu yol kat edilemeyen şehirler için kritik seviyede önemli. Görsel olarak sağladığı güzellikten hiç bahsetmiyoruz bile. Yine de başta İstanbul olmak üzere büyükşehirlerimizde kent ormanı kavramına yönelik çalışmaların arttığını görüyoruz. Bu iyi bir gelişme; ama biraz önce saydığımız nedenlerden ötürü hız kazanması gerekiyor. Kent ormanlarının işlevlerine kısaca değindik, şimdi birlikte güzel uygulamalara bakalım.
Kemerburgaz Kent Ormanı – İstanbul
İstanbul’da başka örnekleri var ama proje büyüklüğü dolayısıyla en dikkat çekici kent ormanı listesinin başında Kemerburgaz Kent Ormanı var. Toplamda 5 milyon 500 bin metrekarelik bir alana yayılan Kemerburgaz Kent Ormanı, ormanı ve birçok sosyal aktiviteyi üstelik yılın her döneminde bir arada sunuyor. Ünlü Mağlova Su Kemerini de barındıran Kemerburgaz Kent Ormanı, uçsuz bucaksız bir orman örtüsünün güzelliğinde spor alanları, yürüyüş parkurları, kafe ve restoranlara da ev sahipliği yapıyor. Ayrıca çocuklara ve tüm ailelere yönelik etkinlik ve festival alanlarıyla tüm şehir sakinlerinin yararlanabildiği orman, çevresel olarak da şehre büyük değer katıyor. Ormanda yer alan seyir kulesi ise bölgeyi kuş bakışı görmek isteyenler için düşünülmüş. Kemerburgaz Kent Ormanı’nda bölgede doğal olarak yetişen ağaçların yanı sıra yine ekosistemle uyumlu peyzaj çalışmaları dikkat çekiyor.
Yenice Kent Ormanı – Karabük
Yenice Kent Ormanı, adını aldığı Karabük’ün Yenice ilçesi sınırlarında bulunuyor. Doğal güzelliğiyle yalnızca bölgede yaşayan insanların değil tüm Türkiye’den ziyaretçilerini ağırlayan Yenice Kent Ormanı, çeşitli doğa sporlarına uygunluğuyla da dikkat çekiyor. Karabük şehir merkezine 35 kilometre mesafede yer alan Yenice Kent Ormanı, boyları 30 metreye ulaşan ağaçlara, son derece doğal bir ekosisteme, kanyonlara ve yürüyüş parkurlarına ev sahipliği yapıyor. Yabani yaşamın da olağanca çeşitliliğiyle gözlemlenebildiği Yenice Kent Ormanı, kamp tutkunları için de son derece ideal bir bölge.
Yalova Kent Ormanı – Yalova
Düzenlemesi 2005 yılında tamamlanan ve aynı yıl halkın kullanımına açılan Yalova Kent Ormanı, şehir merkezine 29 kilometre mesafede, Çınarcık İlçesi, Teşvikiye beldesi ve Erikli yaylası sınırlarında konumlanıyor. 95 hektarlık orman arazisinden oluşan Yenice Kent Ormanında kayın, karaçam, meşe ve iklime uyumlu diğer ağaç türleri yer alıyor. Ormanda ziyaretçilerin kullanımına yönelik iki kilometrelik yürüyüş patikası, çok amaçlı salon, çocuk oyun alanları, spor alanları, oturma ve dinlenme alanları, piknik yerleri, içme suyu ve seyir terasları bulunuyor. Ormanda çok sayıda şelalenin yer aldığını da eklemek gerek.
Atatürk Kent Ormanı – Bursa
Atatürk Kent Ormanı, Bursa Gümüşlük Mahallesi sınırları içerisinde yer alıyor ve yaklaşık 150 hektarlık bir alana yayılıyor . Ziyaretçiler için çeşitli sosyal tesislerin bulunduğu Atatürk Kent Ormanında, 6.5 kilometre yürüyüş yolu ve bisiklet yolu, altı seyir terası, 10 tane yağmur barınağı, çocuk oyun alanları ve spor alanları mevcut. Şehir merkezine 10 kilometre mesafede konumlanan orman, yakınlığı dolayısıyla yaz kış ziyaretçilerden yoğun ilgi görüyor. Baskın tür olarak çam ağaçlarıyla çevrelenen Atatürk Kent Ormanının çeşitli alanlarında alternatif sporlarla ilgilenen ziyaretçilere yönelik etkinlikler de gerçekleştiriliyor.
Sakarya Kent Ormanı – Sakarya
Sakarya’nın merkez ilçesi Adapazarı Karaman Mahallesi’nde bulunan Sakarya Kent Ormanı, 50 hektarlık bir alanı kaplıyor. Yılın her mevsiminde ayrı bir güzelliğe bürünen orman, yaz aylarında da kış aylarında da ziyaretçilerden yoğun ilgi görüyor. İstanbul’a ve Marmara Bölgesi’ndeki diğer illere yakınlığıyla son derece kolay ulaşılabilen bir noktada yer alan Sakarya Kent Ormanı’nda, doğaya uyumlu seyir terasları, iki katlı gözlem kulesi, köprü, yürüyüş yolu ve patikalar, botanik bahçesi, yapay şelale, ufak bir gölet ve spor alanları bulunuyor. Son derece sıkı koruma altında olan doğal bitki örtüsünün yanı sıra ormanda birçok yabani canlıyı gözlemlemek de mümkün. Ormanın büyük kısmına motorlu araçların girmesi yasak. Ayrıca kısıtlı bölgeler dışında ateş yakılmasına da izin verilmiyor.
Atatürk Kent Ormanı – İstanbul
İstanbul’un Sarıyer ilçesi sınırları içerisinde yer alan Atatürk Kent Ormanı, listemizdeki en merkezi kent ormanlarından biri. Şehirleşmenin son derece yoğun olduğu bir noktada İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Hacıosman Korusunu dönüştürerek ve planlayarak 2020 yılında açılışını gerçekleştirdiği Atatürk Kent Ormanı, Darüşşafaka ile Hacıosman arasında yaklaşık 1000 hektarlık bir alanı kaplıyor. Toplu taşıma ile de son derece kolay ulaşılabilen Atatürk Kent Ormanı, Yenikapı-Hacıosman metro hattı üzerinde bulunuyor. 19 Mayıs 2020 tarihinde açılarak İstanbul halkının hizmetine sunulan Atatürk Kent Ormanında, yürüyüş parkurları ve göletler var. Bunlarla birlikte yapılan düzenlemeler ile kafeterya, çocuk oyun alanları, açık spor alanları, festival alanı ve seyir terası da Atatürk Kent Ormanı’nı son derece cazip kılıyor. Atatürk Kent Ormanındaki toplam yürüyüş parkuru 12 kilometreyi buluyor ve her birinin özel bir adı var. Hacıosman ile Derbent arasında derin bir vadiyle ikiye bölünen orman, bu vadide ardışık biçimde dizilmiş iki doğal gölet (Büyük Gölet, Küçük Gölet) ve Büyük Gölet’in hemen yanında, Vadidibi Göleti diye adlandırılan küçük bir gölete ev sahipliği yapıyor. Ormanda ağaçlar ve diğer bitkiler yoğun bir örtü oluşturuyor. Pek çok ağacı sarmalamış olan bir tür sarmaşığa ormanın her yerinde rastlanabiliyor. Ondan fazla ağaç türünün bulunduğu Atatürk Kent Ormanında; sapsız meşe, mazı meşesi, Macar meşesi, kızılağaç, akkavak, titrek kavak, ceviz, erik, kızılçam, karaçam, fıstık çamı, sahil çamı, sarıçam, servi ve dişbudak gibi türler görülüyor. Son bir bilgi; İstanbul’un başka bölgelerinde ortalama 15 tür kuş yaşarken, bu sayı Atatürk Kent Ormanı’nda 30’u buluyor.
Kocaeli Kent Ormanı – Kocaeli
Yoğun sanayinin ve şehirleşmenin ortasında insanlarına nefes aldıran bir diğer kent ormanı da Kocaeli’nin merkez ilçesi sınırlarında, Umuttepe bölgesinde yer alıyor. Aynı zamanda Kocaeli Üniversitesi’nin merkez yerleşkesi olan Umuttepe Kampüsüne de komşu olan Kocaeli Kent Ormanı, yürüyüş parkurları, seyir terası, spor alanları ve yemyeşil görümüyle hem bölge halkının hem de civar illerden gelen ziyaretçilerin uğrak noktası konumunda. Buna rağmen orman yapısı ve konumu dolayısıyla sakin bir ortam sunan Kocaeli Kent Ormanı, sanayinin yoğun olduğu bölgede temiz havasıyla da dikkat çekiyor. Kocaeli Kent Ormanı’nda; karaçam, maritima ve radiata çamlarıyla beraber doğal olarak yetişmiş meşe ve kayın türleri de bulunuyor. 300 dönümlük araziye yayılan Kocaeli Kent Ormanında 150 m2’lik göletin yanı sıra, orman evi, spor tesisleri, gezinti yolları, doğaya uygun tasarlanmış seyir kulesi yer alıyor. Ormanın Türkiye’nin en büyük üniversitelerinden birine komşu olması, genç nüfusun yoğunluğunu artırıyor ve bu sayede çok çeşitli etkinliklere de ev sahipliği yapıyor.
